W skali globalnej od 270 do 341 t rtęci rocznie zagospodarowywanej jest w formie amalgamatu dentystycznego, co stanowi 9 – 11 proc. użytej w tej postaci rtęci.

W Stanach Zjednoczonych na początku lat 90. XX w. amalgamat dentystyczny był stosowany w połowie wypełnień stomatologicznych (w porównaniu z 75 proc. wypełnień w 1976 r.). Skala obniżania użycia amalgamatu w stomatologii jest wciąż niedostateczna.

Coraz wyższa świadomość
W ankiecie przeprowadzonej drogą elektroniczną w 2017 r. w USA 38 proc. z ponad 1500 stomatologów ogólnych i 44 proc. z 700 dentystów dziecięcych oświadczyło, że nie używało w 2016 r. amalgamatu. Odpowiednio 33 proc. i 31 proc. odpowiedziało, iż takie materiały stosowali, ale rzadko (od 1 proc. do maksymalnie 30 proc. wypełnień).

Amalgamatu nie używali ci lekarze dentyści, którzy uznają go za bardzo niebezpieczny i którzy są szczególnie zainteresowani kwestiami ochrony środowiska. Wśród nich znalazło się siedmiokrotnie więcej lekarzy dentystów, którzy opowiadali się za obligatoryjnym stosowaniem separatorów amalgamatu – wobec pozostałej grupy ankietowanych stomatologów (a przecież stanowczy przeciwnicy amalgamatu w zasadzie nie pracowali z tym materiałem).

Co czwarty z respondentów uważał, że amalgamat powinien być bezwzględnie zakazany.

Skala problemu
Połowa rtęci, trafiającej do zakładów utylizacji surowców i neutralizacji odpadów pochodzi z urządzeń dentystycznych! Wynika z analiz przeprowadzonych w 2003 r. w Stanach Zjednoczonych. To dużo, zważywszy, że w ocenie EPA zakłady lecznicze w 90 proc. skutecznie usuwają odpady zawierające związki rtęci, jednak 10 proc. tego metalu (w postaci stałej i ciekłej) trafia do ścieków. To poważny problem destrukcyjnie wpływający na stan środowiska.

Walka z amalgamatem stomatologicznym
a ograniczenia w korzystaniu z amalgamatu dentystycznego Produkty, zawierające amalgamat dentystyczny, zostały zakazane i wyeliminowane m.in. w Norwegii, Szwecji i Danii. Podobne programy były stosowane w innych krajach, a ograniczenia w korzystaniu z amalgamatu dentystycznego wprowadzono 1 lipca 2018 r. w całej Unii Europejskiej.

Niebezpieczne zanieczyszczenia, związane z rtęcią znajdującą się w amalgamacie stomatologicznym, można zredukować zasadniczo na dwa sposoby: zmniejszając ilość stosowanego amalgamatu lub zmniejszając ilość rtęci uwalnianej z amalgamatu do środowiska.

Na świecie istnieje zgoda co do pilnej potrzeby zmniejszenia zanieczyszczenia rtęcią ze wszystkich źródeł, w tym amalgamatu dentystycznego.

Konwencja z Minamaty w sprawie rtęci została przyjęta w 2013 r. i ratyfikowana w 2017 r. Traktat ten wzywa do stopniowego wycofywania produktów zawierających rtęć i do promowania alternatywnych produktów we wszystkich gałęziach przemysłu. Celem takiego działania jest ochrona środowiska – ostatecznie zaś poprawa ludzkiego zdrowia.

W ramach porozumienia z Minamaty wyspecyfikowano dziewięć obszarów stopniowego znoszenia amalgamatu dentystycznego. Sygnatariusze porozumienia muszą wybrać co najmniej dwa środki, które powinny wdrożyć w zakresie stomatologii.
– Ustalanie celów służących efektywnemu zapobieganiu próchnicy i promocji zdrowia, aby w ten sposób doprowadzić do zminimalizowania potrzeby stosowania odbudowy dentystycznej.
– Ustalenie krajowych celów wpływających na ograniczenie wykorzystania amalgamatu dentystycznego.
– Promowanie stosowania opłacalnych i klinicznie skutecznych rozwiązań alternatywnych wobec wypełnień zawierających rtęć.
– Promowanie badań i opracowywanie wysokiej jakości materiałów bezrtęciowych stosowanych w stomatologii.
– Zachęcanie reprezentatywnych organizacji zawodowych i szkół dentystycznych do edukowania i szkolenia stomatologów i studentów stomatologii w zakresie stosowania materiałów bez udziału rtęci.
– Zniechęcanie do tworzenia programów ubezpieczeniowych sprzyjających stosowaniu amalgamatu dentystycznego zamiast rozwiązań opartych na materiałach dentystycznych bez zawartości rtęci.
– Opracowywanie programów ubezpieczeniowych, które sprzyjają korzystaniu z alternatywnych rozwiązań w stosunku do amalgamatu dentystycznego.
– Ograniczanie stosowania amalgamatu dentystycznego – w razie konieczności – do zamkniętej formy (kapsułki).
– Promowanie stosowania najlepszych praktyk ochrony środowiska w lecznicach dentystycznych – w celu zmniejszenia uwalniania rtęci i związków rtęci do wody.

American Dental Association (ADA)  zaleca:
– stosowanie separatorów amalgamatu zgodnych z ISO 11143 o efektywności co najmniej 95 proc. (część separatorów amalgamatu zapewnia ponad 99 proc. wydajności);
– wykorzystywanie (w ostateczności) tylko amalgamatu w kapsułkach i to w opakowaniach najmniejszych z możliwych do zastosowania;
– noszenie odpowiedniego ekwipunku ochrony osobistej podczas pracy z amalgamatem;
– segregowanie i przechowywanie odpadów amalgamatowych (kontaktowych i bezkontaktowych) w przeznaczonych do tego celu pojemnikach do recyklingu i utylizacji.

To wyjątki z opracowania przygotowanego przez Fionę M. Collins, która jest międzynarodowym wykładowcą i autorką publikacji na temat różnych zagadnień z zakresu stomatologii, w tym o: kontroli zakażeń, profilaktyce próchnicy, suchości w jamie ustnej, biofilmie, przestrzeganiu zaleceń przez pacjenta i gospodarce odpadami. Jest przedstawicielką ADA, działa w Association for the Advancement of Medical Instrumentation jest członkinią w Akademii Pierre Fauchard. Ukończyła stomatologię na Uniwersytecie Glasgow.(źródło: www.infodent24.pl)